Słownik badacza

AD HOC (custom-designed): Badanie najczęściej jednorazowe, dotyczące konkretnego problemu marketingowego.
AIO (Activities, Interest, Opinions — „działania, zainteresowania, opinie”): Metoda stosowana dla ustalenia postępowania, zainteresowań oraz poglądów konsumentów w celu zaprojektowania przekazów marketingowych dostosowanych do poznanych cech potencjalnych nabywców. Informacje uzyskuje się za pomocą badań ankietowych zawierających pytania odnoszące się do sposobów wykonywania różnych czynności w gospodarstwach domowych, spędzania wypoczynku, dokonywania wyboru i zakupu produktów itp.
ANALIZA CONJOINT: Metoda klasyfikacji i analizy danych pomiaru preferencji konsumentów, opracowana w 1964 roku przez statystyka Tukey'a i psychologa Luce'a, obecnie szeroko stosowana w badaniach ilościowych.
ANALIZA SWOT: Analiza silnych (strenghts) i słabych (weaknesses) stron danego przedsięwzięcia, możliwości (opportunities) i zagrożeń (threats), jakie ono stwarza. Analiza SWOT może dotyczyć zarówno całego przedsiębiorstwa, danej jednostki organizacyjnej, asortymentu produktów lub poszczególnego towaru. W podstawowym schemacie badania wyróżnia się czynniki wewnętrzne i zewnętrzne, w ich zaś ramach określa się silne i słabe strony, szanse i zagrożenia danego projektu. Pogłębiona analiza SWOT zawiera listę dodatkowych czynników, które analizowane są pod kątem owych czterech kategorii. Wśród warunków wewnętrznych wyróżnia się m. in. takie elementy, jak: zarządzanie, marketing, finanse, kwalifikacje personelu, badanie i rozwój (B+R). Natomiast analiza otoczenia zewnętrznego obejmuje poznanie na przykład czynników społecznych, istniejącej na rynku konkurencji, dostępnych technologii, ustawodawstwa, norm i regulacji prawnych. Analiza SWOT pozwala zatem określić strategiczne czynniki, które mogą mieć wpływ na powodzenie i działalność przedsiębiorstwa. Istotnym zadaniem staje się wydzielenie spośród nich czynników krytycznych, dzięki którym można będzie rozwijać silne strony projektu, niwelować (bądź ograniczać) strony słabe, maksymalnie wykorzystywać istniejące możliwości i pojawiające się szanse oraz unikać przewidywanych zagrożeń i niebezpieczeństw.
ANIMALIZACJA: Technika projekcyjna wykorzystywana w badaniach jakościowych. Respondenci mają za zadanie wyobrazić sobie dany produkt/markę jako zwierzę (stąd nazwa). Wyniki badania interpretuje się zwracając uwagę na stereotypowe cechy ludzkiego charakteru przypisywane zwierzętom, np. pies – wierność, lis – przebiegłość itd. Technika ta, podobnie jak personifikacja, pozwala ujawnić szereg nieświadomych, bądź świadomie ukrywanych poglądów oraz emocji badanych osób.
ANKIETA: Kwestionariusz zawierający zbiór specjalnie dobranych pytań; wykorzystywany do prowadzenia badań marketingowych mających na celu poznawanie opinii nabywców na temat oferowanych produktów, dogodności obsługi, skłonności zakupu wprowadzanych na rynek nowych produktów itp.
ANKIETER: Wykwalifikowana osoba, przeprowadzająca z respondentami osobiście (face-to-face) lub telefonicznie wywiad kwestionariuszowy.
BADANIA AAU: (Attitude, Awareness, Usage „postawa, świadomość, stosowanie”) — typ badań systematycznie śledzących zmiany w zachowaniu, postawie i świadomości klienta wobec produktów, a także sposobów wykorzystania różnych rodzajów produktów i poszczególnych marek.
BADANIA AD HOC (custom-designed): Badanie najczęściej jednorazowe, dotyczące konkretnego problemu marketingowego.
BADANIA BUSINESS TO BUSINESS: Badania, w których respondentem jest przedstawiciel przedsiębiorstwa; badania te pozwalają badać m.in. mechanizmy decyzyjne kontrahentów, ich potrzeby, jakość dystrybucji, jakość pracy, klimat wewnątrz firmy.
BADANIA DOMOWE: Metoda badań rynkowych polegająca na przeprowadzaniu wywiadów w domu konsumenta w regularnych odcinkach czasu - co tydzień, co miesiąc - w celu określenia, jakie produkty i jak często kupują domownicy.
BADANIA DNIA NASTĘPNEGO (day-after recall): Metoda polegająca na przeprowadzeniu pomiaru (wywiadu) na temat wydarzeń z dnia poprzedniego, np. obejrzenia reklamy, dokonanych zakupów, słuchanych stacji radiowych, oglądanych stacji TV itp.
BADANIA ILOŚCIOWE: badania, których zadaniem jest opisanie zjawiska w wyznaczonym zakresie tematycznym według przyjętych wcześniej kategorii (wskaźników, standardów). Do ich realizacji wykorzystuje się standaryzowane narzędzia (najczęściej kwestionariusze wywiadu lub ankiety). Dane w ten sposób zdobyte poddaje się analizie za pomocą programów statystycznych. Najczęściej przeprowadzane na dużych próbach.
BADANIA JAKOŚCIOWE: Badania tzw. swobodne, pozwalają wyjaśnić motywy, postawy i preferencje konsumentów. Wyników tych badań nie można uogólniać na badaną populację. Szczególnymi typami badań jakościowych są m.in.: zogniskowane wywiady grupowe (FGI), diady, triady, IDI.
BADANIA KLIMATU WEWNĄTRZ FIRMY: Anonimowe badanie przeprowadzone wśród pracowników badanej firmy.
BADANIA KONSUMENCKIE: Badania, w których respondentem jest konsument, będące źródłem informacji na temat preferencji, satysfakcji i lojalności konsumentów.
BADANIA MARKETINGOWE: Proces zbierania, gromadzenia i przetwarzania danych, wspomagający świadome zarządzanie przedsiębiorstwem; podstawa wszystkich decyzji marketingowych w nowocześnie zarządzanej firmie.
BADANIE SITE-CENTRIC: Badanie polegające na mierzeniu aktywności użytkowników Internetu. Badanie jest prowadzone od strony witryny internetowej.
BADANIA SYNDYKOWANE: Badania powtarzalne, w których powstanie inwestuje firma badawcza, zaś każdy klient może kupić wyniki tych badań (np. panel, telemetria).
BADANIA TRACKINGOWE (trucking study): Badanie ciągłe, pomiar powtarzany z tą samą częstotliwością (pomiar systematyczny) oparte na tej samej próbie, jednak w odróżnieniu od panelu nie korzystające z tego samego źródła danych.
BADANIE USER-CENTRIC: Badanie polegające na mierzeniu aktywności użytkowników w Internecie. Jest ono prowadzone od strony użytkownika, dzięki stworzeniu panelu internautów.
BADANIA WIDOWNI/SŁUCHACZY: Proces pomiaru i analizy słuchaczy radia i widowni telewizyjnej. Dane uzyskane w jego wyniku wraz z danymi o nakładzie gazet i czasopism stanowią podstawową informację dla szefa marketingu i agencji reklamowej planującej zakup mediów.
BADANIA ZZA BIURKA (desk research): Zbieranie istniejących już informacji, danych wtórnych. Metoda względnie tania i szybka, choć czasem dostarcza informacji nieaktualnych, zbyt ogólnych lub rozmijających się z faktycznym celem badania.
BLIND TEST (TEST ŚLEPY): Badania polegające na testowaniu przez respondenta produktów bez ujawniania ich wizualnej identyfikacji (najczęściej w białym opakowaniu z naniesionym kodem produktu), testowanie samego produktu bez podawania respondentowi nazwy marki lub producenta.
BŁĄD STATYSTYCZNY: Określenie dokładności badania, średni standardowy błąd oszacowań związany z doborem próby.
BRIEF: Inaczej zapytanie ofertowe, w którym określa się cele badania, zakres tematyki, terminarz, ewentualny budżet.
BURZA MÓZGÓW: Metoda zespołowego poszukiwania nowych pomysłów rozwiązania problemów, stosowana w ramach intuicyjnych metod przewidywania. Myślą przewodnią burzy mózgów jest pobudzenie uczestników sesji, aby generowali jak najwięcej pomysłów.
CAPI (Computer Assisted Personal Interviewing): Wywiady przeprowadzane bezpośrednio (osobiście) z osobami z próby losowej lub grupy docelowej przy wsparciu komputerów przenośnych.
CATI (Computer Assisted Telephone Interviewing): Wywiady przeprowadzane przez telefon przy wsparciu oprogramowania komputerowego; główne zalety badań realizowanych tą metodą to: krótki termin realizacji, większe możliwości kontrolne i stosunkowo niski koszt dotarcia do respondenta; nie zawsze znajdują zastosowanie praktyczne (np. w wypadku konieczności zastosowania kart respondenta).
CENTRAL LOCATION (in-hall test): Badania konsumenckie przeprowadzone w wyznaczonej lokacji (sklep, supermarket lub specjalnie adoptowane pomieszczenia), zazwyczaj połączone z konsumpcją lub oceną opakowania, konceptu bądź reklamy; zaletą jest możliwość uzyskania odpowiedzi od wielu respondentów w krótkim czasie.
DIADA: Szczególny rodzaj badań jakościowych, w których moderator prowadzi dyskusję dwóch respondentów.
EGONOMIA: Zjawisko społeczne, w którym klient wybiera produkty ze względu na ich indywidualne i unikatowe cechy.
ESOMAR: Europejskie Stowarzyszenie Badaczy Opinii Publicznej i Rynku (European Society for Opinion and Marketing Research); największe międzynarodowe stowarzyszenie osób profesjonalnie zajmujących się badaniami. Zasługą ESOMARU jest stałe podnoszenie standardów metodologicznych i etycznych badań.
FIELDWORK: Proces realizacji terenowej. Fieldwork to też nazwa pierwszej w Polsce agencji badań marketingowych specjalizującej się w realizacji terenowej.
FGI (Focus Group Interview): Zogniskowane wywiady grupowe, jedna z najpopularniejszych metod badań jakościowych; dyskusja grupowa (najczęściej z udziałem od 6 do 12 osób), którą prowadzi moderator, stosowana do określenia zachowań i zwyczajów konsumentów.
HALL-TEST: Badania prowadzone w wyznaczonym do niego miejscu (np. w wynajętej sali, w kinie) mające na celu testowanie produktu, badanie postrzegania reklamy i inne. W tego typu badaniach, w odróżnieniu od badań typu central location, narzędziem jest zazwyczaj ankieta samodzielnie wypełniana przez respondentów.
IDI (Individual in-Depth Interview): Badania jakościowe, w których zbierane są informacje od jednego respondenta. bez wpływu osób trzecich, podczas badania złożonych, wieloetapowych procesów postępowania nabywcy i/lub kiedy poruszane są zagadnienia kontrowersyjne, osobiste i intymne. Pozwalają na dotarcie do emocjonalnych i motywacyjnych wzorów zachowań nabywców. Badania IDI powinno stosować się z innymi badaniami jakościowymi, w celu wyjaśnienia lub poszerzenia rezultatów tych badań.
KONTROLER: Osoba wyspecjalizowana w przeprowadzaniu kontroli rzetelności pracy ankietera, działająca niezależnie od sieci ankieterskiej.
KOORDYNATOR TERENOWY: Osoba o wyższych kwalifikacjach i szerszym zakresie wiedzy niż ankieterzy, pracująca w terenie lub w centrum telefonicznym, której zadaniem jest koordynowanie prac badawczych w imieniu firmy badawczej.
KWESTIONARIUSZ WYWIADU: Podstawowe narzędzie pracy ankietera. Usystematyzowana merytorycznie lista pytań skierowanych do respondenta.
KONTROLA: Procesy mające na celu uwiarygodnienie zebranych danych, przeprowadzane przez niezależnych od sieci ankieterskich pracowników. Kontrola odbywa się na każdym etapie prac terenowych, jak i po ich zakończeniu. Obejmuje zarówno kontrolę rzetelności jak też logiczności i spójności odpowiedzi.
MODERATOR: Osoba prowadząca pogłębione wywiady grupowe, czasem również pogłębione wywiady indywidualne.
MYSTERY SHOPPING: Spojrzenie na jakość obsługi oczami klienta, popularnie zwana „tajemniczy klient”. W rolę zwykłego konsumenta wciela się specjalnie przeszkolony ankieter.; Badanie to jest formą monitorowania jakości działalności punktów sprzedaży detalicznej i usługowych.
OMNIBUS: Badanie wielotematyczne, prowadzone na losowe, reprezentatywnej grupie Polaków, zlecane zazwyczaj przez kilku klientów wykupujących w danym Omnibusie określoną liczbę pytań.
PANEL: Rodzaj badań ciągłych przeprowadzanych na stałej próbie respondentów, odbywający się w regularnych odstępach czasu.
PILOTAŻ: Proces poprzedzający właściwe badanie. Sprawdzenie w terenie przygotowanych do badań narzędzi, sprawdzenie zrozumiałości zagadnień kwestionariusza wśród respondentów. Przeprowadzany na małej próbie (zwykle od 5 do 10 wywiadów).
PLIKI WYNIKOWE: Zestawienie wyników badania zakodowanych komputerowo. Podstawowa forma przekazywania wyników przez fieldwork.
POSTTEST: Badanie reklamy, przeprowadzane po przeprowadzonej kampanii reklamowej.
POZYCJONOWANIE PRODUKTU: M.in. plasowanie produktu, product positioning — wykreowanie koncepcji produktu i jego wizerunku w celu pożądanego jego ulokowania w umyśle klienta. Jest to proces pozyskiwania pożądanej dostrzegalności przez konsumentów i potencjalnych nabywców produktów i samego przedsiębiorstwa. Polega na eksponowaniu rzeczywistych walorów produktu wynikających z takich cech jak: unikalność bądź ogólna dostępność, wysoka jakość, niezawodność, bezpieczeństwo użycia, cena we właściwej relacji do wartości. W przypadku pozycjonowania konkurencyjnego produkt jest bezpośrednio konfrontowany z produktem konkurenta. Pozycjonowanie sprzedażowe to skupienie działań na prezentacji i promocji w miejscach sprzedaży za pomocą środków merchandisingu. Pozycjonowanie zorientowane na produkt skupia się na jego cechach, opakowaniu, cenie, a przede wszystkim na wartości i użyteczności produktu, zorientowane na konsumenta natomiast na eksponowaniu unikalnych wartości dla szczególnego rodzaju satysfakcji nabywcy.
PRETEST: Badanie reklamy, przeprowadzane przed jej wyemitowaniem.
PRÓBA: Wyodrębniona zgodnie z procedurami badania część populacji. Na podstawie doboru próby przygotowuje się wnioski opisujące całą badaną populację.
RAPORT: Prezentacja wyników badania w formie pisemnej bądź graficznej.
REKRUTER: Osoba, która rekrutuje respondentów do badań jakościowych.
RESPONDENT: Osoba biorąca udział w badaniu, odpowiadająca na pytania.
SCENARIUSZ WYWIADU: Narzędzie wspomagające w prowadzeniu wywiadów pogłębionych.
SKALOWANIE: Odwzorowanie mierzonej cechy za pomocą wybranej skali.
SONDAŻ: Standaryzowana procedura zbierania danych (informacji) w sposób bezpośredni od zbiorowości lub reprezentatywnej próby; narzędziem gromadzenia informacji jest ankieta lub wywiad.
TARGET: Grupa docelowa.
TECHNIKI PROJEKCYJNE: Techniki badające nie do końca uświadomione preferencje, potrzeby, przekonania i motywy; najczęściej stosowane techniki projekcyjne to: test niedokończonych zdań, kolaż, personifikacja lub animalizacja.
TEST PRODUKTU: Badanie polegające na testowaniu przez respondenta produktu istniejącego lub dopiero mającego wejść na rynek.
TEST KONCEPTU: Badanie polegające na zebraniu opinii respondenta o produkcie jeszcze nieistniejącym na rynku, przedstawionym respondentowi za pomocą konceptu.
TRACKING: Badanie ciągłe, przeprowadzane w równych odstępach czasu, oparte na tej samej próbie, jednak w odróżnieniu od panelu nie korzystające z tego samego źródła danych.
TRIADY: Szczególny rodzaj badań jakościowych, w których moderator prowadzi dyskusję trzech respondentów.
USAGE AND ATTITUDE (U&A): Badanie opisujące zachowania konsumentów związane ze zwyczajami zakupowymi, znajomością, opinią i oczekiwaniami wobec produktu czy marek.
WYWIAD OSOBISTY (face-to-face): Wywiad przeprowadzany przez ankietera z respondentem dobranym w oparciu o zadane kryteria.